اوس بن حجراوس بْن حَجَر، از نخستین شاعران جاهلی می باشد. ۱ - اوس در ردیف شعراابن سلام او را در ردیف کعب و حُطَیئه، در طبقه دوم شعرا، و ابوعبیده در طبقه سوم نهاده است. ۲ - زندگینامهاز دورترین زمان ها ، نام این شاعر تمیمی در تألیفات عربی وارد شده، و شعرش دست مایه لغت شناسان در استشهاد گردیده است. تنها روایت قابل توجه در شرح احوال اوس افسانه زمین خوردن اوست که بر اثر آن پایش می‌شکند و به یاری حلیمه دختر فضاله که او را در آن حال یافته بود، از مرگ می‌رهد و بهبود می‌یابد. این ماجرا، مایه یکی از زیباترین مرثیه های عرب در سوگ فضاله می‌گردد. ۲.۱ - روایت مهمان ابوجهلدر روایت دیگری که ابن حبیب آورده، او به مکه نیز رفته، و مهمان ابوجهل شده است، نیز گفته‌اند که او با دربار حیره رابطه داشت، اما این امر مسلم به نظر نمی‌رسد. مؤلفانی چون ابوالفرج و ابن قتیبه به این امر اشاره نکرده‌اند و در دیوان وی نیز تنها یک بار به حیره، [۵]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱، ص۴۱، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
یک بار به منذر [۶]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱، ص۴۷، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
و یک بار به ابن هند [۷]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱، ص۴۸، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
اشاره شده است.۳ - تولد اوستولد او را برخی حدود سال ۵۲۰ و برخی حدود سال ۵۳۵م پنداشته اند. ۴ - بزرگ ترین شاعر مضرگویند اوس، بزرگ ترین شاعر مُضَر بود، تا آن‌که نابغه و زهیر پدید آمدند و نام او را به فراموشی افکندند، هرچند که تمیمیان هیچ گاه حاضر نشدند کسی را بر او برتری دهند. در ۱۸۹۲م گایر قطعات بازمانده از دیوان او را گردآورد و در وین به چاپ رساند، اما ابیات پراکنده را که بسیار فراوان بودند، فروگذاشت. رنج گردآوری این ابیات را محمد یوسف نجم برخود هموار کرد و براساس ۱۳۵ مأخذ قدیم و جدید ، دیوان او را دوباره در ۱۹۶۰م در بیروت منتشر کرد. ۵ - بهترین مرثیه عرباصمعی مطلع مرثیه ای را که او در سوگ فضاله سروده، بهترین مطلع میان مرثیه های عرب دانسته است [۹]
ابن قتیبه عبدالله، الشعر و الشعراء، ج۱، ص۶۵، به کوشش احمد محمد شاکر، قاهره، ۱۳۸۶ق /۱۹۶۶م.
۶ - کمترین جعل در شعر اوسو در زمان ما بلاشر و طه حسین [۱۰]
حسین طه، من تاریخ الادب العربی، ج۱، ص۲۷۳، بیروت، ۱۹۸۱م.
می پندارند که شعر او زندگی بدویان را به نیکی نمایش می‌دهد و واژگانش نیز بسیار کهن و استوار و گاه « غریب » است و اصولاً در شعر او، نسبت به شعر نابغه و زهیر، جعلیات کمتری راه یافته است.۷ - فهرست منابع(۱) ابن حبیب محمد، المنمق، به کوشش خورشید احمد فاروق، بیروت، ۱۴۰۵ق/ ۱۹۸۵م. (۲) ابن سلام جحمی محمد، طبقات فحول الشعراء، به کوشش محمود محمد شاکر، قاهره، ۱۳۹۴ق /۱۹۷۴م. (۳) ابن قتیبه عبدالله، الشعر و الشعراء، به کوشش احمد محمد شاکر، قاهره، ۱۳۸۶ق /۱۹۶۶م. (۴) ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی. (۵) اوس بن حجر، دیوان، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۹ق /۱۹۷۹م. (۶) حسین طه، من تاریخ الادب العربی، بیروت، ۱۹۸۱م. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «اوس بن حجر»ج۱۰، ص۴۱۲۳. رده‌های این صفحه : تراجم | شاعران عرب
|